Posiadanie nieznacznej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych

„Miałem przy sobie tylko lufkę mar­i­huany”. „Znaleźli u mnie tylko gram amfe­t­a­miny”. „Prze­cież to nie przestępst­wo, miałem to na włas­ny użytek”.

Takie i podob­ne zwroty najczęś­ciej słyszę od swoich klien­tów — zwłaszcza tych młodocianych (młodocianym jest spraw­ca, który w chwili popełnienia czynu zabro­nionego nie ukończył 21 lat i w cza­sie orzeka­nia w pier­wszej instancji 24 lat), przy których Polic­ja znalazła narko­ty­ki w niez­nacznej ilości.

Zatem, czy jest to przestępst­wo? Czy ist­nieje szansa by nie została wobec Ciebie wymier­zona kara za posi­adanie niez­nacznej iloś­ci narkotyków?

Owszem jest to przestępst­wo, nato­mi­ast przepis art. 62a Ustawy o prze­ci­wdzi­ała­niu narko­manii stanowi pod­stawę prawną umorzenia dochodzenia lub śledzt­wa w sytu­acji, gdy przed­miotem czynu są:

1. środ­ki odurza­jące lub sub­stanc­je psy­chotropowe w iloś­ci nieznacznej,
2. przez­nac­zone są one na włas­ny użytek sprawcy,
3. orzecze­nie wobec spraw­cy kary za ich posi­adanie było­by niecelowe ze wzglę­du na okolicznoś­ci popełnienia czynu, a także stopień społecznej szkodliwości.

Czym jest nieznaczna ilość?

Niez­nacz­na ilość narko­tyku to ilość niewiel­ka, odpowiada­ją­ca doraźnym potrze­bom oso­by uza­leżnionej. Zazwyczaj jed­na, dwie por­c­je narko­tyku. Kil­ka gramów.

Co istotne, sposób rozu­mienia niez­nacznej iloś­ci środ­ków odurza­ją­cych lub sub­stancji psy­chotropowych jako przesłan­ki insty­tucji ure­g­u­lowanej w art. 62a musi jed­nak uwzględ­ni­ać nie tylko kry­teri­um iloś­ciowe odwołu­jące się do wagi tych sub­stancji, ale również kry­teri­um jakoś­ciowe. Przy inter­pre­tacji wyraże­nia „niez­nacznej iloś­ci” jako przesłan­ki insty­tucji określonej w art. 62a nie należy ograniczać się tylko do wagi środ­ków odurza­ją­cych i sub­stancji psy­chotropowych, ale należy również uwzględ­nić stęże­nie zabez­piec­zonej sub­stancji pozwala­jące ocenić, ile moż­na z niej zro­bić jed­no­ra­zowych dawek tej sub­stancji. W celu ustal­e­nia znaczenia poję­cia niez­nacznej iloś­ci środ­ków odurza­ją­cych lub sub­stancji psy­chotropowych należy uwzględ­nić również – oprócz wymienionych kry­ter­iów iloś­ciowego i jakoś­ciowego – kry­teri­um pro­por­cji iloś­ci zabez­piec­zonych sub­stancji do potrzeb spraw­cy (por. wyrok Sądu Apela­cyjnego w Poz­na­niu z 23.02.2017 r.,II AKa 247/16, LEX nr 2402505, Górows­ki Woj­ciech (red.), Małec­ki Mikołaj (red.), Zając Dominik (red.), Zon­tek Witold (red.), Komen­tarz do wybranych przepisów ustawy o prze­ci­wdzi­ała­niu narko­manii, [w:] Przestępst­wa narko­tykowe i dopalacze. Komen­tarz. KIPK.2019). Należy bowiem mieć na uwadze fakt, iż oso­by uza­leżnione potrze­bu­ją więcej sub­stancji psy­choak­ty­wnej w celu odurzenia się, niż oso­by uży­wa­jące narko­tyków okazjon­al­ni. Dlat­ego istotne dla rozstrzyg­nię­cia sprawy jest ustal­e­nie, czy spraw­ca jest osobą uzależnioną.

Kiedy możemy mówić o posiadaniu środków lub substancji na własny użytek?

Wtedy, gdy spraw­ca posi­ada­ją­cy środ­ki lub sub­stanc­je nie zamierza udzielać ich – odpłat­nie lub nieod­płat­nie innej oso­bie, chce je sam skon­sumować. Nie jest możli­we zas­tosowanie komen­towanego przepisu w sytu­acji, kiedy część z posi­adanych środ­ków lub sub­stancji jest przez­nac­zona dla kogo innego.

Jak rozumieć niecelowość orzeczenia kary?

Niecelowość orzeczenia kary musi być uza­sad­niona okolicznoś­ci­a­mi popełnienia czynu oraz stop­niem jego społecznej szkodli­woś­ci. Pod­czas pro­ce­su decyzyjnego brane są również pod uwagę właś­ci­woś­ci i warun­ki oso­biste spraw­cy, doty­chcza­sowa niekar­al­ność, sposób życia przed popełnie­niem przestępst­wa i zachowa­nia się po jego popełnie­niu (dla przykładu inaczej będzie oce­ni­ane np. zapale­nie tzw. blan­ta w szkole przez uza­leżnionego ucz­nia, spraw­ia­jącego częs­to prob­le­my a inaczej posi­adanie blan­ta pod­czas wiec­zornego spaceru po parku przez osobę, która „chci­ała spróbować mar­i­huany” pier­wszy raz w życiu).

Kon­kludu­jąc: Dla pod­ję­cia decyzji o umorze­niu konieczne jest łączne spełnie­nie wszys­t­kich wymienionych przesłanek. Umorze­nie postępowa­nia, o którym mowa w art. 62a Ustawy o prze­ci­wdzi­ała­niu narko­manii, może nastąpić zarówno na etapie postępowa­nia przy­go­towaw­czego, jak i sądowego.

Sprawa taka nie zakończy się wpisem do rejestru karnego.